Nowelizacja postępowania cywilnego wprowadziła wiele kluczowych zmian – jedna z nich znosi tzw. fikcję doręczeń. Gdy pozwany po dwukrotnym awizo nie odbierze listu z sądu, jego doręczeniem zajmie się komornik.

W poprzednio obowiązującym stanie prawnym po dwukrotnej awizacji istniała tzw. fikcja doręczeń, co w zasadzie oznaczało, że pismo procesowe na przykład pozew po bezskutecznym upływie terminu do jego odbioru uznawało się za doręczone. Znowelizowany przepis w art. 139¹ k.p.c. odchodzi od tej zasady, stanowiąc, że jeżeli pozwany pomimo powtórzenia zawiadomienia nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma w sposób opisany powyżej i nie ma zastosowania art. 139 § 2-3 lub inny przepis szczególny przewidujący skutek doręczenia, to przewodniczący zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu przy tym odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując go (w formie zarządzenia) do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika. Powód w takim przypadku ma 2 miesiące od dnia doręczenia mu zobowiązania na złożenie potwierdzenia doręczenia pisma pozwanemu przez komornika albo zwrot pisma ze wskazaniem aktualnego adresu pozwanego lub dowodem, że pozwany przebywa pod takim samym adresem, jak ten podany w pozwie.

Co ciekawe ustawodawca nie sprecyzował, jaki dowód może zostać uznany za „właściwy” w sprawie, zatem należy uznać, że dowodem takim może być potwierdzenie odebrania innej korespondencji pod dotychczasowym adresem.

Doręczenie za pośrednictwem komornika będzie droższe (60 zł), a jeśli zajdzie potrzeba poszukiwania adresu, będzie to kosztowało powoda dodatkowe 40 zł. W tym celu komornik (a także asesor i aplikant) będzie mógł rozpytywać rodzinę czy sąsiadów, a także zwracać się do Urzędu Skarbowego, ZUS czy banków. Nie będzie mógł natomiast przeszukiwać bazy PESEL.

Rygorem niedopełnienia tak opisanej procedury przez powoda jest zawieszenie postępowania przez sąd na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. Wydaję się, że celem nowego sposobu doręczeń uregulowanego w art. 139 ¹k.p.c. ma być skuteczne zapewnienie prawa do obrony swoich interesów, oraz by nie dochodziło do sytuacji, gdy pozwany dowiaduję się o swojej sytuacji procesowej w momencie wszczęcia przeciwko niemu egzekucji. Aby zatem wyeliminować sytuacje, w których doręczeń dokonuje się na nieaktualny adres, wprowadzono tryb doręczenia za pośrednictwem komornika sądowego. W mojej ocenie czas pokaże czy jest to słuszne rozwiązanie i czy nie będzie to skutkowało ogromną ilością zawieszonych postępowań sądowych.

Nowe opłaty w sprawach cywilnych.

Warto pamiętać, że wyniku nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w sposób znaczący zmieniły się opłaty sądowe w sprawach cywilnych. Skutkiem nowelizacji jest to, że co do zasady za wszczęcie sprawy zapłacimy więcej.

Nowe stawki mają zastosowanie do:

– spraw, które zostały wszczęte po 21 sierpnia 2019 roku;

– spraw, które zostały wszczęte przed 21 sierpnia 2019 roku i w dalszym ciągu są niezakończone, w odniesieniu do pism i wniosków podlegających opłacie, jeżeli zostały wniesione po tej dacie oraz wydatków, które powstały po tej dacie. 

Wszczęcie postępowania sądowego wiąże się z określonymi kosztami. Opłacie podlegają między innymi: pozew, powództwo wzajemne, apelacja, zażalenie, sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty, skarga kasacyjna, wniosek o wszczęcie postępowania nieprocesowego, skarga na orzeczenie referendarza, skarga na czynności komornika.

Dotychczas zasadą w procesie była opłata w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu (przedmiotu zaskarżenia), która nie mogła być niższa niż 30 zł i wyższa niż 100 000 zł. Za pozew i apelację strona nie mogła więc zapłacić opłaty wyższej niż 100 000 zł i to niezależnie od wartości sprawy.

W wyniku nowelizacji przepisów obecnie opłata maksymalna została podwojona i wynosić będzie 200 000 zł. Skutki nowelizacji najboleśniej odczują więc te podmioty, których sprawy mają wartość przekraczającą 2 000 000 zł.  Z kolei w sprawach o wartości poniżej 20 000 zł wyłączono zasadę obliczania opłaty sądowej jako 5% wartości przedmiotu sporu. Zamiast tego wprowadzono przedziały kwotowe, dla których będzie obowiązywała ta sama opłata.

W zależności od wartości przedmiotu sporu opłaty kształtują się więc następująco:

do 500 zł – opłata w kwocie 30 zł;

ponad 500 zł do 1 500 zł – opłata w kwocie 100 zł;

ponad 1 500 zł do 4 000 zł – opłata w kwocie 200 zł;

ponad 4 000 zł do 7 500 zł – opłata w kwocie 400 zł;

ponad 7 500 zł do 10 000 zł – opłata w kwocie 500 zł;

ponad 10 000 zł do 15 000 zł – opłata w kwocie 750 zł;

ponad 15 000 zł do 20 000 zł – opłata w kwocie 1 000 zł;

ponad 20 000 zł – opłata w kwocie równej 5% wartości przedmiotu sporu (maksymalnie 200 000 zł).

Poza tym w sprawach o prawa niemajątkowe oraz niektórych sprawach o prawa majątkowe wskazanych w ustawie opłata maksymalna z dotychczasowej kwoty 5 000 zł wzrosła do 10 000 zł.

Poza opłatami sądowymi zmieniły się również opłaty kancelaryjne.

Opłata kancelaryjna to opłata pobierana przez sąd od wniosków o wydanie na podstawie akt: odpisu, wypisu, zaświadczenia, wyciągu, innego dokumentu oraz kopii oraz odpisu księgi wieczystej. I tak za każde rozpoczęte 10 stron wydanego odpisu, wypisu lub wyciągu dokumentów zapłacimy 20 zł, zamiast dotychczasowych 6 zł za każdą stronę. Kopia dokumentu wyniesie 20 zł za każde rozpoczęte 20 stron, zamiast dotychczasowej opłaty 1 zł za każdą stronę. Pojedynczy dokument może więc nas kosztować 20 zł zamiast dotychczasowej symbolicznej złotówki.