Nowelizacja postępowania cywilnego wprowadziła wiele kluczowych zmian – jedna z nich znosi tzw. fikcję doręczeń. Gdy pozwany po dwukrotnym awizo nie odbierze listu z sądu, jego doręczeniem zajmie się komornik.
W poprzednio obowiązującym stanie prawnym po dwukrotnej awizacji istniała tzw. fikcja doręczeń, co w zasadzie oznaczało, że pismo procesowe na przykład pozew po bezskutecznym upływie terminu do jego odbioru uznawało się za doręczone. Znowelizowany przepis w art. 139¹ k.p.c. odchodzi od tej zasady, stanowiąc, że jeżeli pozwany pomimo powtórzenia zawiadomienia nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma w sposób opisany powyżej i nie ma zastosowania art. 139 § 2-3 lub inny przepis szczególny przewidujący skutek doręczenia, to przewodniczący zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu przy tym odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując go (w formie zarządzenia) do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika. Powód w takim przypadku ma 2 miesiące od dnia doręczenia mu zobowiązania na złożenie potwierdzenia doręczenia pisma pozwanemu przez komornika albo zwrot pisma ze wskazaniem aktualnego adresu pozwanego lub dowodem, że pozwany przebywa pod takim samym adresem, jak ten podany w pozwie.
Co ciekawe ustawodawca nie sprecyzował, jaki dowód może zostać uznany za „właściwy” w sprawie, zatem należy uznać, że dowodem takim może być potwierdzenie odebrania innej korespondencji pod dotychczasowym adresem.
Doręczenie za pośrednictwem komornika będzie droższe (60 zł), a jeśli zajdzie potrzeba poszukiwania adresu, będzie to kosztowało powoda dodatkowe 40 zł. W tym celu komornik (a także asesor i aplikant) będzie mógł rozpytywać rodzinę czy sąsiadów, a także zwracać się do Urzędu Skarbowego, ZUS czy banków. Nie będzie mógł natomiast przeszukiwać bazy PESEL.
Rygorem niedopełnienia tak opisanej procedury przez powoda jest zawieszenie postępowania przez sąd na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. Wydaję się, że celem nowego sposobu doręczeń uregulowanego w art. 139 ¹k.p.c. ma być skuteczne zapewnienie prawa do obrony swoich interesów, oraz by nie dochodziło do sytuacji, gdy pozwany dowiaduję się o swojej sytuacji procesowej w momencie wszczęcia przeciwko niemu egzekucji. Aby zatem wyeliminować sytuacje, w których doręczeń dokonuje się na nieaktualny adres, wprowadzono tryb doręczenia za pośrednictwem komornika sądowego. W mojej ocenie czas pokaże czy jest to słuszne rozwiązanie i czy nie będzie to skutkowało ogromną ilością zawieszonych postępowań sądowych.