Nadrzędny akt prawnym regulujący kwestię tzw. porwań rodzicielskich polegających na uprowadzeniu lub zatrzymaniu dziecka w innym państwie, to konwencja dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę sporządzona w Hadze dnia 25 października 1980 r. Nadrzędny cel konwencji polega na zapewnieniu dziecku ochrony przez przywrócenie stanu poprzedniego, który został naruszony jego bezprawnym uprowadzeniem lub zatrzymaniem.

Konwencja ma zastosowanie do uprowadzeń i zatrzymań międzynarodowych, i co do zasady tylko wtedy, gdy do uprowadzenia lub zatrzymania dziecka doszło w jednym z umawiających się 90 państw – sygnatariuszy konwencji.

Konwencję stosuje się wówczas, gdy bezpośrednio przed zatrzymaniem lub uprowadzeniem dziecko miało miejsce stałego pobytu w jednym z umawiających się państw.

Warto wspomnieć, że w przedmiocie wniosku o wydanie dziecka rozstrzygają organy tego państwa, w którym dziecko aktualnie przebywa.

Wniosek o wydanie dziecka można złożyć, gdy:

  • nie ukończyło ono 16 roku życia,
  • uprowadzono je lub zatrzymano w państwie będącym stroną konwencji,
  • miało ono miejsce stałego pobytu w państwie będącym stroną konwencji w czasie, gdy doszło do uprowadzenia,
  • doszło do naruszenia prawa do opieki, które wnioskodawca skutecznie wykonywał w chwili uprowadzenia lub zatrzymania.

 

Co przygotować

  • wnioski o zwrot dziecka — w języku polskim i w języku urzędowym państwa, w którym jest twoje dziecko. Jeśli nie wiesz, gdzie dokładnie jest przetrzymywane dziecko, ale masz uzasadnione przypuszczenia — opisz dokładnie podstawy przypuszczeń.
  • dokument, który potwierdza twoją władzę rodzicielską — na przykład akt urodzenia dziecka, akt małżeństwa z matką dziecka, orzeczenie sądowe w sprawie władzy rodzicielskiej,
  • zdjęcie dziecka lub kopię dokumentu z datą urodzenia i zdjęciem dziecka — na przykład paszport, legitymacja szkolna,
  • dokument, który potwierdza, że dziecko na stałe mieszkało w Polsce lub innym państwie — na przykład zaświadczenie o nauce, dziennym pobycie w żłobku lub przedszkolu, leczeniu, zameldowaniu.

Dziecko bezprawnie uprowadzone lub zatrzymane powinno być wydane niezwłocznie, jeżeli od dnia uprowadzenia lub zatrzymania do chwili wpłynięcia wniosku do właściwego organu państwa, w którym znajduje się dziecko, upłynął okres krótszy niż rok.

Wniosek o wydanie dziecka można złożyć za pośrednictwem organu centralnego państwa stałego pobytu dziecka lub bezpośrednio do organu centralnego państwa wezwanego. W Polsce organem właściwym jest Ministerstwo Sprawiedliwości, w ramach którego przy Departamencie Współpracy Międzynarodowej i Prawa Europejskiego działa Wydział Prawa Międzynarodowego, który czuwa nad postępowaniami toczącymi się w trybie konwencji haskiej.

Konwencja haska ustanawia obowiązki dla organów centralnych państw sygnatariuszy. Powinny one ze sobą współdziałać i popierać współpracę między właściwymi władzami w celu zapewnienia niezwłocznego powrotu dziecka.

Organ centralny państwa, w którym znajduje się dziecko, niezwłocznie podejmuje działania w celu zapewnienia jego dobrowolnego wydania. Wniosek o wydanie dziecka podlega rozpoznaniu przez sąd państwa, do którego dziecko bezprawnie uprowadzono lub w którym je bezprawnie zatrzymano. Jeżeli dana władza sądowa lub administracyjna nie podejmie decyzji w ciągu 6 tygodni od daty wpłynięcia wniosku, wnioskodawca lub organ centralny państwa wezwanego (z własnej inicjatywy lub na wniosek organu centralnego państwa wzywającego) jest uprawniony do zażądania przedstawienia powodów zwłoki.

Należy pamiętać, że względem konwencji haskiej charakter nadrzędny i uzupełniający ma rozporządzenie Rady WE Nr 2201/2003. Jest ono stosowane jednak tylko wtedy, gdy zarówno państwo pobytu dziecka bezpośrednio przed jego uprowadzeniem lub zatrzymaniem, jak i państwo, do którego dziecko uprowadzono, jest państwem członkowskim UE.