Na czym polega separacja i jakie są jej skutki?

Separacja polega na sądowym uregulowaniu faktycznego rozłączenia małżonków, bez rozwiązywania związku małżeńskiego. Separacja może być rozwiązaniem tymczasowym służącym pogodzeniu się małżonków, może również stanowić etap przejściowy przed wystąpieniem z pozwem rozwodowym.

Należy wspomnieć, że łatwiej jet uzyskać separację, bowiem do jej otrzymania konieczne jest udowodnienie tylko jednej przesłanki, tj. zupełnego rozkładu pożycia między małżonkami (w przypadku rozwodu trzeba jeszcze udowodnić, że rozkład pożycia ma charakter trwały).

W przeciwieństwie do rozwodu z żądaniem separacji może wystąpić również małżonek wyłącznie winny rozkładowi pożycia.

 

Kiedy Separacja ?

Separacji nie można orzec w dwóch wypadkach:

• jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków
• gdyby orzeczenie separacji było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego

 

Na skutek orzeczenia separacji małżeństwo wprawdzie formalnie nadal trwa, jednak małżonkowie nie mają obowiązku wspólnego pożycia. W praktyce oznacza to tyle, że mogą oni prowadzić zupełnie odrębne życia, oddzielnie zamieszkiwać, prowadzić odrębne gospodarstwa domowe. Do najważniejszych praktycznych skutków separacji należy powstanie między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej. Polega on na tym, że każdy z małżonków zachowuje majątek nabyty po orzeczeniu separacji i zarządza nim samodzielnie. Sąd może także w wyroku orzekającym separację dokonać podziału majątku wspólnego – nabytego w trakcie trwania małżeństwa. Jeżeli któryś z małżonków zaciągnie zobowiązanie po orzeczeniu przez sąd separacji, będzie odpowiadał za swoje długi samodzielnie.

 

Najważniejsze skutki orzeczenia separacji to:

• powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej
• odsunięcie pozostającego w separacji małżonka od dziedziczenia ustawowego
• wpisanie wzmianki o separacji do aktu małżeństwa
• uchylenie domniemania, że dziecko urodzone przez żonę pozostającą w separacji jest dzieckiem męża

 

Przebieg rozprawy :

Sąd może orzec separację w trybie nieprocesowym jeśli małżonkowie wspólnie wystąpią z wnioskiem albo wtedy, gdy wniosek zostanie złożony przez jednego z małżonków, ale za zgodą drugiego. Nie jest możliwe zastosowanie trybu nieprocesowego wtedy, gdy małżonkowie mają małoletnie dzieci. Warto pamiętać, że tryb nieprocesowy nie daje możliwości wskazania winnego rozpadu małżeństwa. Orzeczenie separacji w trybie nieprocesowym to koszt 100 zł.

Podczas nieprocesowego trybu orzekania separacji sąd może dodatkowo, o ile oboje małżonkowie wyrażą zgodę, rozstrzygnąć takie sprawy jak:

• alimenty dla małżonka pozostającego w biedzie;
• sposób korzystania ze wspólnego lokum;
• podział nieruchomości lub przyznanie jej jednemu z małżonków;
• podział wspólnego majątku.

Tryb procesowy

Jeśli małżonkowie nie są zgodni co do orzeczenia o separacji, wtedy na wniosek jednego z nich sąd może orzec separację w trybie procesowym. Tryb ten jest również przeznaczony dla par, które posiadają małoletnie dzieci. Podczas trybu procesowego sąd może orzec na temat winy jednego z małżonków, jeśli któreś z nich o to wnioskuje.

Orzeczenie separacji w tym trybie to koszt 600 zł. Najczęściej orzeczenie uzyskuje się po jednej rozprawie, aczkolwiek może być ich również więcej. Sprawa separacyjna prowadzona w trybie procesowym kończy się wyrokiem.

Poza orzeczeniem o separacji, sąd podczas rozprawy może orzec również w kwestiach takich jak:

• alimenty dla małżonka
• alimenty dla dzieci;
• prawa rodzicielskie;
• ustanowienie kontaktów z dzieckiem;
• sposób korzystania ze wspólnego mieszkania;
• podział mieszkania lub przyznania go jednemu z małżonków;
• eksmisji małżonka;
• podział majątku.

Postępowanie odwoławcze

Od orzeczenia o separacji, niezależnie od trybu orzekania, istnieje możliwość apelacji. Sprawę rozpatruje sąd apelacyjny.